Z pojęciem godności człowieka możemy zapoznać się na wielu płaszczyznach, m.in. w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, z której dowiemy się, że godność to wartość absolutnie niezbywalna i nienaruszalna, stanowi podstawowe źródło wolności oraz praw człowieka i obywatela, a dodatkowo musi być chroniona przed władze publiczne. Z racji tego wypadałoby się dowiedzieć na ten temat nieco więcej. Godność człowieka to wewnętrzna wartość, którą jesteśmy w stanie odnieść do swojego bytu oraz życiowych zasad. Czasami dużo mówi się o tym, że nie możemy zgodzić się na pewne czynności lub zachowania, bo nie pozwala nam na to nasza godność (np. przyjęcie pieniędzy). Godność człowieka to nic innego jak szacunek do samego siebie oraz poczucie własnej wartości.
Godność człowieka – co to tak właściwie jest?
Trudno jednoznacznie określić, czym tak właściwie jest omawiana godność człowieka, ale powinniśmy wiedzieć o tym, że pojęcie to odnosi się wyłącznie do ludzi, a więc nie dotyczy zwierząt oraz roślin. Godności nie otrzymujemy w zamian za swoje zasługi, pochodzenie czy też pozycję społeczną, dlatego nikt nie może nam jej odebrać. To wartość przyrodzona, która nie natrafia po drodze na żadne ograniczenia, np. ze względu na:
- wiek,
- płeć,
- stanowisko,
- rasę,
- wyznawaną religię.
Z podstawowymi założeniami godności człowieka mieliśmy styczność już w starożytnej Grecji, ale z czasem zaczęto je rozwijać. Godność nie popycha nas do realizowania jakichkolwiek celów, ponieważ to właśnie ona jest celem samym w sobie. Wypada ją w sobie pielęgnować, ponieważ ma bardzo duży wpływ na to w jaki sposób jesteśmy postrzegani przez społeczeństwo.
Godność człowieka – kiedy się ją narusza? Przydatne informacje
Jak już zostało wspomniane godność człowieka jest wartością nienaruszalną, ponieważ naruszenie jej pociąga za sobą negatywne skutki społeczno-polityczne. Na świecie istnieją jednak kraje (systemy polityczne), które nagminnie ją naruszają i tym samym doprowadzają do tego, że obowiązujące prawo (reżim) jest sprzeczne z prawem naturalnym.
Jako naruszenie godności rozumiemy wszelkie sytuacje, w których człowiek staje się wyłącznie przedmiotem działań ze strony władzy. To bezprawne czyny przeciwko człowiekowi i jego biologiczno-duchowej egzystencji.
Godność człowieka – z czym się wiąże?
Przyjmuje się, że godność człowieka określają trzy podstawowe przymiotniki: stała, niezbywalna i nieutracalna. Człowiek jest istotą rozumną i wolną, ma prawo do swobodnego myślenia, posiadania własnej natury i podążania za konkretnymi zasadami/wartościami. Godność może mieć też ścisły związek z miłością oraz moralnością. Jest podstawą prawa, które nie może bez niej istnieć, ponieważ to właśnie głównie pod kątem godności prawo ma być realizowane.
Brak poszanowania godności człowieka może doprowadzić do wielu przykrych zdarzeń (w tym m.in. do wojen, agresji i konfliktów zbrojnych). Każdy człowiek powinien być równy wobec prawa i nikt nie powinien być traktowany jako podczłowiek.
Godność człowieka – na jakie rodzaje można ją podzielić?
Zajmijmy się teraz wyróżnieniem kilku podstawowych rodzajów godności człowieka. Aktualnie mamy styczność z godnością:
- osobową (przyrodzona),
- osobowościową (doskonalenie sfery moralnej),
- osobistą (troska o dobre imię, szacunek i pozytywny wizerunek – podstawa wolności i praw człowieka),
- sytuacyjną (związaną z pewnymi sytuacjami życiowymi, w których możemy zachować się godnie lub też naruszyć obowiązujące prawo).
Najważniejsze jest to, aby godność człowieka miała swój początek oraz koniec w prawie. W przeciwnym razie może dojść do wielu niepożądanych sytuacji, nad którymi ciężko będzie w jakikolwiek zapanować. Kluczowe znaczenie mają w tym wszystkim poczynania władzy publicznej.
Godność człowieka opiera się na na tym, iż ludzie są świadomi własnych wartości, nie wywyższają się, wskazują innym dobrą drogę i darzą ich szacunkiem. Warto zastanowić się w tym miejscu nad tym, jak my sami podchodzimy do tematu godności i jak zachowujemy się w stosunku do innych osób. Czasami może się okazać, że nasze dotychczasowe zachowanie było niewłaściwe i nie prowadziło do niczego dobrego. Niekiedy pomóc mogą nam rozmowy z doświadczonymi specjalistami.
Godność człowieka – jakie postawy wyklucza?
Powinniśmy mieć na uwadze to, że godność człowieka nie ma nic wspólnego z egoizmem, traktowaniem drugiego człowieka w sposób całkowicie przedmiotowy oraz roszczeniowym podejściem do życia i innych osób. Otwórzmy się na ludzi i postawmy się czasami w ich sytuacji. Często okaże się, że do tej pory brakowało nam empatii i zrozumienia. Świat nie zawsze wygląda tak kolorowo, jak wyobrażamy go sobie w naszej głowie.
Dzięki godności człowieka w każdym momencie możemy odrzucić swoje negatywne przyzwyczajenia i dokonać dobrych zmian (np. w zachowaniu i charakterze). Godność jest ukierunkowana na życzliwość, przyzwoitość i szacunek do wartości moralnych. Jeśli nie zaliczamy się do tej grupy miejmy świadomość tego, że nie postępujemy właściwie. Warto żyć w zgodzie z własnym sumieniem i nie robić żadnych złych rzeczy (przede wszystkim wymierzanych w inne osoby, które mogą na tym ucierpieć).
Godność człowieka to równość ludzi wobec prawa, więc należy to respektować na każdym kroku. Nikt nie powinien poczuć się pod tym kątem pokrzywdzony, niesprawiedliwie potraktowany lub też pozbawiony podstawowej wolności. Człowiek został stworzony po to, aby budować wokół siebie pozytywny świat i wzbudzać w społeczeństwie przyjemne emocje. Odejście od tych wartości może okazać się tragiczne w skutkach, ponieważ to my sami narażamy się wtedy na to, że trafimy np. do więzienia i nasza dotychczasowa wolność zostanie znacznie ograniczona. Jasno z tego wynika, że w większości przypadków to my sami mamy największy wpływ na to, jak potoczą się nasze losy.
Godność człowieka – krótkie podsumowanie
Zajmijmy się teraz krótkim podsumowaniem artykułu o godności człowieka. Z tym pojęciem możemy się zaznajomić np. w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Dowiemy się, że godność człowieka to wartość nienaruszalna, przyrodzona i niezbywalna, która stanowi podstawowe źródło praw i wolności człowieka oraz obywatela, a oprócz tego musi być chroniona przez władze publiczne.
Co istotne godność człowieka jest stała, niezbywalna i nieutracalna. Oznacza to, że nikt nie może nam jej odebrać. Nie otrzymujemy jej w zamian za swoje zasługi, pochodzenie czy też pozycję społeczną i nie może napotkać na ograniczenia ze względu na płeć, rasę, wiek, wyznawaną religię i stanowisko.
To, że godność człowieka jest nienaruszalna to jedno, lecz w dzisiejszych czasach nadal istnieją kraje (systemy polityczne), w których nagminnie się je narusza (reżim). Niesie to za sobą negatywne skutki społeczno-polityczne. Jako naruszenie godności człowieka rozumiemy sytuacje, w których człowiek staje się wyłącznie przedmiotem poczynań ze strony władzy. Godność to absolutna podstawa prawa, bez której wspomniane prawo nie może istnieć. Z racji tego trzeba ją na każdym kroku respektować.
Godność człowieka możemy podzielić na cztery podstawowe rodzaje: osobową (przyrodzoną), osobowościową (doskonalenie sfery moralnej), sytuacyjną (zależną od życiowych okoliczności) oraz osobistą (troska o dobre imię – podstawa praw i wolności człowieka).
Przyjmujemy, że godność człowieka jest szacunkiem do samego siebie oraz poczuciem własnej wartości. Ma spory związek z moralnością i miłością, natomiast wyklucza takie postawy, jak: egoizm, roszczeniowość i traktowanie drugiego człowieka w sposób całkowicie przedmiotowy.
